Co można robić w grudniu w czasie święta-fieber…? I co zrobić, gdy Twoja Kobieta ma jeszcze w tym czasie urodziny..? Można ją zabrać na południe aby się relaksować w promieniach greckiego słońca. Pomysł na krótki wypad w czasie, gdy inni przemierzają z obłędem w oczach galerie handlowe w poszukiwaniu prezentu albo przedzierają się przez las choinek na okolicznym bazarku w poszukiwaniu tego jednego, jedynego drzewka świątecznego, jest dla mnie od 2016 roku idealną alternatywą na przedświąteczny okres.
13. grudnia 1981 roku zamknięto w Polsce wszystkie granice, 13. grudnia 2016 roku mogliśmy bez problemu przekroczyć granicę na lotnisku w WMI mając bilet z opcją RT.
O tym, że święta Bożego Narodzenia za pasem przypomniała nam dekoracja w pierwszej odwiedzonej ateńskiej knajpie.
Ale wróćmy na lotnisko. Port lotniczy w Atenach (Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών) nosi imię Elefteriosa Wenizelosa (8-krotnego premiera Grecji w latach 1910-1933!) i jest położony około 25 km od centrum Aten. Z lotniska do centrum można dojechać metrem, które ostatni odcinek przed lotniskiem pokonuje nad ziemią. Lotnisko jest dobrze oznakowane i łatwo się po nim można poruszać. Z uwagi na godzinę przylotu oraz ilość osób zdecydowaliśmy się teoretycznie na najdroższy środek podróży – lokalne taxi. Ostatecznie po twardych negocjacjach ustaliliśmy cenę na 80 EUR za 6 osób po godzinie 22-giej, door to door, czyli ok. 13 EUR za głowę. Da się przeżyć, szczególnie po 22-giej.
Po pierwszej nocy przyszedł czas na zwiedzanie. Postanowiliśmy, że pierwsze kroki skierujemy oczywiście na najbliższy:
PLAC OMONIA (Πλατεία Οmoniaς)
Noclegi zarezerwowaliśmy dosłownie 100 metrów od Placu Omonia. Będąc pierwszy raz w Atenach kierowaliśmy się nie tylko jego dobrym skomunikowaniem, ale też ceną. Hotel Achillion oferował, przynajmniej wirtualnie ***. Teoretycznie wszystko się zgadzało – wielkość pokoju, wyposażenie, obsługa, śniadania. Hotelowy barek czynny był nawet o północy – oczywiście w opcji „on request”. Wszystko to miało jedno ale – jak część ateńskich hoteli – swoje lata świetności miał już za sobą. Remont byłby naprawdę mile widziany.
Nazwa Placu „Omonia” oznacza w języku greckim „zgoda”, „porozumienie”. Plac ten nazwano w taki sposób pomimo, że wcześniej planowano dla niego inną nazwę.
Jaki może być związek pomiędzy placem w Atenach, a największą piwną imprezą świata w Bawarii..? Początkowo plac Omonia nazwano Othonos, na cześć greckiego króla Ottona, który był niemieckiego, czy też bawarskiego pochodzenia. Pochodził z rodu Wittelsbachów. Mało kto wie, ale właśnie ojcu Ottona I zawdzięczamy monachijski Oktoberfest – pierwszy zorganizowano z okazji jego wesela. Od 1863 roku mamy już do czynienia z aktualną nazwą. Plac ten jest też tzw. punktem „0”, a więc miejscem, od którego liczymy odległości do innych miast.
Jeśli wierzyć „ineternetom” – okolice Omonii nie należą do najbezpieczniejszych w Atenach. W trakcie pięciodniowego pobytu wracaliśmy nie raz, nie dwa do hotelu o różnych porach dnia i nocy. Nie doświadczyliśmy żadnej niebezpiecznej sytuacji, jak również nie byliśmy świadkiem takowej. Co prawda boczne uliczki po zmroku wydają się mało przyjazne dla przeciętnego, europejskiego człowieka. Nocne sklepiki prowadzone są przez przybyszów z Bliskiego Wschodu oraz Azji, a że ich rodacy tłumnie i gwarnie je okupują, to miejską legendę mamy gotową. Jeszcze jedna „grupa społeczna” opanowała ten plac… zapach palonego „zioła” mówi jednoznacznie, co to za grupa. Generalnie jednak znam wiele miejsc, w wielu europejskich stolicach o wiele bardziej niebezpiecznych miejsc. Jeśli ktoś jednak, będąc w Atenach nie odwiedzi Omonii, niewiele straci.
Stacja metra Omonia to jedna z większych stacji metra w Atenach, krzyżują się tutaj dwie linie: „1”, tzw. „zielona” (Piraeus – Kifisia) oraz „3”, tzw. „czerwona” (Anthoupoli – Elliniko). Stąd można sprawnie i szybko dojechać do placu Monastiraki, Syntagma jak również Akropolu i Pireusu.
Na północnej pierzei placu znajdziecie czynny do godzin porannych bar „Meet Me” – jedzenie nie powala – zwykły środziemnomorski i bliskowschodni fastfood. Miłym zaskoczeniem jest to, że po godzinie drugiej w nocy można coś przekąsić, czego nie da się powiedzieć o pozostałych jakże licznych restauracjach wokół tego placu. Natomiast w porze dziennej – dla łasuchów polecam cukiernię Attica, a w niej – loukomades, czyli lokalne pączki – słodko, że aż mdli.
Z innych „omońskich” atrakcji – lokalne kantory do liczenia banknotów zatrudniają… koty 🙂
Z Omonii do Monastiraki – jednego z trzech głównych, ateńskich placów można w kilka minut dostać się metrem. Wybraliśmy jednak spacer wzdłuż Athinas, czyli ulicy ateńskiej prowadzącej właśnie od Omonii do Monastiraki. Odległość pomiędzy tymi dwoma placami to ok. 900 m, więc spacer krótki i przyjemny, zwłaszcza w ateńskim, grudniowym słońcu.
Po drodze miniecie ateński ratusz oraz pomnik Peryklesa, poza tym Athinas pełna jest sklepów, sklepików, straganów i kafejek. Mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Omonią i Monastiraki znajduje się Βαρβάκειος Αγορά, czyli Varvakios Agora. Jest to największy w Atenach bazar spożywczo-owocowo-warzywny. Kupić tu można wszystko co rośnie na greckiej ziemi i nie tylko. Zapach świeżo sprawionego mięsa i ryb czuć już z oddali. Gdyby zdjęcie niosło zapach, większość czytających zamknęłaby w tej chwili laptopa. Atrakcja zdecydowanie nie dla każdego.
PLAC MONASTIRAKI (Πλατεία Μοναστηρακίου)
W miejscu tego, położonego u stóp Akropolu placu przed wiekami znajdował się mały klasztor, czyli monastyr. W XIX wieku, w trakcie prac przy budowie metra został zburzony. Nazwa pozostała i tak oto plac prezentuje się dzisiaj:
Jeśli wybieracie się na zwiedzanie antycznych Aten, to jest to doskonałe miejsce na taką wycieczkę. Bezpośrednia bliskość Plaki, czy też stacja metra, z której można wybrać się nad morze w Pireusie stanowią o kolejnych zaletach tego miejsca. Pomimo, że jesteśmy poza sezonem, to ilość ludzi dorównuje sukowi w Ammanie. Te ateńskie place nie mają w sobie nic z gigantomanii charakterystycznej dla niektórych państw czy też ustrojów. Są wręcz kameralne, stworzone jakby dla ludzi, a nie dla uświęcenia wielkości władzy. Nie da się na nich przyjąć defilady jak na Placu Czerwonym, nie da się zorganizować wielotysięcznego wiecu jak na Majdanie. Bardziej przypominają paryski Pigalle… Miejsce, gdzie można przyjść, posiedzieć, popatrzeć na ludzi i poczuć klimat miejsca.
Kilka kroków w górę od Monastiraki zaczyna się świat historii antycznej. Przyszedł więc czas to Ateny, którymi fascynowałem się na pierwszych lekcjach historii w szkole podstawowej. Kupujemy bilety w opcji „full”. Na pierwszy rzut poszła, najbliżej leżąca…
BIBLIOTEKA HADRIANA
Oczywiście potrzeba dużo wyobraźni, aby w tych pozostałościach po budowli wzniesionej przez rzymskiego cesarza dostrzec wielometrowe mury i kolumnady. A w czasach swej świetności – II wiek n.e. miała to być największa biblioteka cesarstwa rzymskiego. Cesarz Hadrian, który był wielkim miłośnikiem Aten, postanowił uczynić z miasta kulturalną stolicę cesarstwa.
Budowa gmachu który liczył na planie 120mx78m zakończyła się 132 roku n.e. Pierwszy raz biblioteka została poważnie uszkodzona w czasie najazdu Herulów ponad 130 lat później lecz po kolejnych ponad 100 latach została odbudowana. Dzisiaj z jej pierwotnego kształtu można podziwiać między innymi fragment zachodniej kolumnady.
Następnym etapem jest Akropol, ale najbardziej malownicza droga na akropolskie wzgórze wiedzie wąskimi uliczkami na południe od Plaki,
skąd można już podziwiać panoramę Aten.
Wejście na wzgórze biegnie przez oliwne gaje, za którymi roztacza się widok na kotlinę, w której leży stolica Grecji.
Wchodząc na Akropol, po drodze mijamy:
ODEON HERODA ATTYKA
Ten – położony na zboczu Akropolu – jest jednym z najpiękniejszych starożytnych odeonów. Zbudowany został, około 160-170 roku n.e. przez Heroda Attyka ku czci swojej zmarłej żony. Mógł pomieścić ponad 5.000 widzów. Najważniejszą ciekawostką jest fakt, że Grecy wykorzystują go do dnia dzisiejszego. Koncertowali na nim między innymi Montserrat Caballé, Luciano Pavarotti, Plácido Domingo, Maria Callas czy Jean Michel Jarre. Z Polaków gościł między innymi Zbigniew Preisner. Odeon ma fantastyczną akustykę, jakiej nie powstydziłyby się najnowsze sale koncertowe. Uwaga – jedyna atrakcja Akropolu, której nie można zwiedzać, ale można przyjść, podobnie jak niespełna 2.000 lat temu na koncert. To się nazywa kawał historii!
AKROPOL
to wizytówka Aten – pocztówkowe alter ego stolicy Grecji. Przez wieki stanowił o historycznej potędze miasta, dzisiaj przypomina sen o helleńskiej dumie. Akropol położony na wzgórzu o wysokości 157 m.n.p.m., to nic innego jak ufortyfikowane miasto, którego początki sięgają nawet 1.100 lat p.n.e. Kształt, którego pozostałości przychodzi dzisiaj nam oglądać, nadał mu w V wieku p.n.e. Perykles. Pracujący na jego zlecenie Fidiasz, Iktinos, Mnesikles i Kallikrates przebudowali wzgórze stworzyli między innymi znane nam dzisiaj budowle: Partenon, świątynię Nike, Erechtejon, Propyleje, Teatr Dionizosa.
Pierwszą budowlą, z którą zapoznajemy się jest ŚWIĄTYNIA ATENY.
Pierwszą świątynię Ateny wzniesiono w VI wieku p.n.e. – zniszczono ją w trakcie najazdów perskich. Około roku 426 p.n.e. Ateńczycy wznieśli nowy budynek z kolumnadą w stylu jońskim. Ciekawostką jest fakt, że Turcy w XVIII wieku rozebrali świątynie; jednak już w XIX wieku Grecy odbudowali ją, a po roku 2.000-nym nadali je kształt najbardziej zbliżony do starożytnego. W środku znajdował się pierwotnie posąg Ateny Nike, czyli Ateny zwycięskiej.
Wspinając się po schodach należy przejść przez bramę – z greckiego PROPYLEJE, czyli przedsionek – wielką kolumnadę, za którą rozpościera się widok na najbardziej monumentalną budowlę Akropolu – PARTENON.
W trakcie naszej wizyty Partenon znajdował się w trakcie renowacji. Niestety w XIX wieku, do jego rekonstrukcji użyto żelaznych klamr, które szybko korodowały. Od końca XX wieku zastępuje się je wymieniając na tytanowe pręty. Używa się też marmuru z tego samego kamieniołomu, z którego korzystał Perykles budując w latach 447-432 p.n.e. świątynie ku Czci Ateny Dziewicy. Atena Partenos, znaczy właśnie Atena dziewicza. 46 kolumn otacza wnętrze o wielkości 70mx31m, które przed wiekami mieściło przepiękny, 12-metrowy posąg Ateny wykonany ze złota oraz kości słoniowej. Był to prawdopodobnie najdroższy pomnik świata – według zapisów do jego wykonania zużyto ponad 1.200 kg tego cennego kruszcu.
Z Akropolu rozciąga się piękny widok na każdą ze stron Aten.
W oddali dumnie prezentuje się Likavitos, kolejne z ateńskich wzgórz, wyższe niż akropolskie, bo sięgające 277 m.n.p.m.
Wśród innych, lepiej zachowanych budowli znaleźć można jeszcze ERECHTEJON – świątynię wzniesioną na pamiątkę sporu Posejdona z Ateną. Faktycznie była ona jednak poświęcona pierwszemu królowi Aten – Erechteuszowi. Co ciekawe – był używany przez wiele wieków jako kościół chrześcijański, a Turcy urządzili w nim… harem! Można więc zaryzykować stwierdzenie, że Erechtejon zawsze był świątynią – jak nie ducha, to ciała.
Oczywiście nie są to wszystkie budowle i ruiny, które znajdziecie na Akropolu. Postanawiamy jednakże opuścić Akropol przez wspomniane już PROPYLEJE,
a poniżej żegnają nas akropolskie koty strzegące wzgórza i wygrzewające w grudniowym słońcu.
Schodząc z Akropolu postanawiamy jeszcze wspiąć się na AREOPAG, czyli górę Aresa. W starożytnych Atenach tożsama była nazwa rady archontów. Tak zwali najwyższych urzędników kreujących politykę i strategię ówczesnych Miast-Państw (Polis). Areopag ma jeszcze jedną zaletę – myślę, że to jest to miejsce, które daje nam możliwość rozkoszowania się historycznym pięknem Akropolu.
Udając się do nowożytnych Aten (w kierunku Plaki czy Monastiraki) odwiedzić wypada również FORUM ROMANUM (RZYMSKA AGORA).
400 lat po panowaniu Peryklesa, Atenami zawładnęło Cesarstwo Rzymskie. W 10 roku p.n.e. cesarz Oktawian August wytyczył nową agorę. Stało się tak, gdyż leżąca nieopodal Agora grecka była całkowicie zabudowana pomnikami i przestała spełniać pierwotną funkcję.
W ten sposób powstał młodszy brat rzymskiego Forum Romanum, mniejszy, nie tak monumentalny, ale również częściowo zachowany do czasów nam współczesnych.
2000 lat temu gromadziły się na tym miejskim placu tłumy, dzisiaj przechadzają się turyści i fascynaci starożytnej kultury. Boczne ściany stanowiące przed wiekami sklepy dzisiaj opanowane są przez leniwe greckie koty.
Ci jedyni stali mieszkańcy starożytnej części Aten są dokarmiani przez opiekunów wspieranych przez magistrat miasta. Ateny bez „kociego” krajobrazu nie byłyby tym samym miastem, a wsparcie dla populacji tych czworonożnych przyjaciół jest fantastyczną ideą.
Pierwsza lekcja starożytnej, greckiej historii należy uznać za zakończoną. Możliwość „dotknięcia” historycznych miejsc sprawia, że wraca wiedza ze szkolnych lekcji, na których każdy z nas, jako młody człowiek chłonął obraz starożytnej Grecji. Każda lekcja historii powinna odbywać się w trybie „live”.
Chwila odpoczynku w Vryssaki Βρυσάκι – uroczej knajpce stanowiącej jednocześnie skepik, galerię. Smak kawy na tawernianym tarasie, widok na akropol i nowoczesne Ateny – bezcenne.
Po południu wybieramy się na Plakę – moje dwie Kobiety mają swoje święto – więc Plaka czeka. Wybieramy intuicyjnie tawernę O Thanasis (Mitropoleos 82, Plaka). Urządzamy prawdziwą grecką ucztę z greckim winem. Nie było potrawy, która by nas rozczarowała, wino również lało się karafkami. Obsługa bez zarzutu, logariasmo (rachunek) nie zaskoczył nas kwotą. Słowem – super. Zdjęcia się nie zachowały, o jedzeniu nie będę pisał – tym razem – co było w O Thanasis, zostaje w O Thanasis…
Kolejny dzień w Atenach wita nas przepiękną pogodą – temperatura za kilka godzin osiągnie 19ºC. Decyzja może być jedna – udajemy greckie koty i jedziemy leniwie wygrzewać się do Pireusu. Nad morzem trafiliśmy na flautę i pełnię zimowego, śródziemnomorskiego słońca. Relację z krótkiego wypadu do Pireusu czytaj: http://7mildalej.pl/jednodniowka-w-pireusie/.
Tak nam się spodobała PLAKA, że kolejny wieczór postanawiamy również spędzić w tej imprezowo-kulinarnej dzielnicy. Jeszcze kilka takich wizyt, a stanie się to dla nas nową świecką tradycją.
Po drodze zwiedzamy najważniejszy dla prawosławnych Greków kościół. Jest to Katedra Zwiastowania Matki Bożej stanowiąca jednocześnie siedzibą arcybiskupa Aten i całej Grecji.
Pomimo tego, że wieczór również był wielką grecką ucztą, to wstaliśmy rano. Niby zabytki nie uciekną, ale dzień przerwy sprawił, że chętnie wróciliśmy obejrzeć resztę antycznych pozostałości. Plan jest prosty. Jako, że: Łuk Hadriana, Świątynia Zeusa Olimpijskiego, Stadion Pananatejski leżą obok siebie, to wystarczy wysiąść na stacji czerwonej linii metra AKROPOLI. Na pierwszy rzut idzie:
ŁUK HADRIANA (Πύλη Αδριανού)
Cesarz Hadrian pozostawił po sobie nie tylko słynną bibliotekę, ale również łuk stanowiący jedną z bram oddzielających stare (greckie) Ateny od nowych (rzymskich). Jest to jeden z najlepiej zachowanych starożytnych zabytków, a trzeba wspomnieć, że wybudowano go w 131 roku n.e.
Zaraz za Łukiem Hadriana znajduje się najdłużej budowana starożytna budowla ateńska.
ŚWIĄTYNIA ZEUSA OLIMPIJSKIEGO (Ναός του Ολυμπίου Διός)
Budowa kompleksu ku czci najważniejszego z greckich bogów rozpoczęła się około 520 roku p.n.e., a ukończył ją cesarz Hadrian około 132 roku n.e. Była to nie tylko najdłużej budowana świątynia, ale też największa. Pierwotnie opierała się na 108 kolumnach. Niestety do naszych czasów niewiele zostało. Już w średniowieczu jej budulec został nie tylko rozkradziony, lecz również posłużył jako materiał budowlany do mniej słusznych celów.
Większość terenu świątyni zajmują odkopane ruiny
Z całej monumentalnej kolumnady zostało raptem kilkanaście kolumn w porządku korynckim.
Od świątyni Zeusa kroki kierujemy ku znajdującemu się w pobliżu Kallimarmaro.
STADION PANANATEJSKI (Παναθηναϊκό Στάδιο)
Stadion Pananatejski, zwany również Kallimarmaro (czyli: piękny marmur) to kolejna budowla, którą zawdzięczamy Herodowi Attyce. I drugi wykorzystywany w czasach współczesnych.
Co prawda jego pierwotny kształt został nadany w 329 roku p.n.e. za panowania Likurga, lecz ostateczny kształt, zbliżony do obecnego, nadano mu w 140 roku p.n.e. przez Heroda Attyka. Ówcześnie stadion mieścił ok. 50.000 widzów.
Wbrew temu, co sądzi się powszechnie, pionierem wznowienia igrzysk był pierwotnie Grek Evangelos Zappas. na odbudowanym dla tego celu stadionie rozegrano nawet takie zawody w latach 1859, 1870 oraz 1875 roku, lecz personalnie ograniczyły się tylko do sportowców z Grecji. Ideę międzynarodowych igrzysk olimpijskich rozpropagował natomiast baron Pierre de Coubertin. Na odbudowanym stadionie odbyły się więc w 1896 roku pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie.
Z Kallimarmaro – co znaczy „piękny marmur” wiążą się dwie ciekawostki. Pierwsza dotyczy faktu, iż w tym miejscu w trakcie ostatnich igrzysk (2004 r.) rozegrano kilka konkurencji – rzut młotem, zawody łucznicze, wreszcie finał biegu maratońskiego. Druga stanowi o tym, że stadion dumnym posiadaczem rekordu Guinessa. 4. kwietnia 1968 zgromadzono na stadionie największą w historii meczów koszykówki widownię – 80.000 widzów! Ateński Panathinaikos pokonał wtedy praską Slavię w finale pucharu zdobywców pucharów. Podobnie jak przed wiekami rywalizowano podczas Wielkich Panatenajów ku czci Ateny, tak dzisiaj służy również sportowcom.
W koronie stadionu, znajduje się tunel,
który prowadzi do muzeum olimpijskiego. Znajdziecie w nim ekspozycję dotyczącą historii ruchu olimpijskiego oraz igrzysk. Ciekawszymi eksponatami są znicze olimpijskie oraz plakaty, a także maskotki z nowożytnych igrzysk.
Stadion z jego atrakcjami wart jest zwiedzenia To było jedno z tych miejsc w Atenach, które zrobiło na mnie bardzo pozytywne wrażenie.
OGRÓD NARODOWY
Ze stadionem Kallimarmaro graniczy Ogród Narodowy – jedno z najpiękniejszych i zielonych miejsc w Atenach. Na 16 hektarach znaleźć można kilkaset gatunków fauny i flory nie tylko pochodzących z Grecji, ale i z innych zakątków świata. Żółwie, liczne gatunki ptaków, mini ZOO stanowią nie tylko dla fanów przyrody magnes. To wspaniałe miejsce zostało stworzone dla żony Ottona I – królowej Amelii. Dzisiaj, gdy w letnie dni żar leje się z nieba, daje cień i schronienie.
Być może właśnie tutaj przechadzał się Czajkowski myśląc o swoim największym balecie, a czarny łabędź to Odylia, córka Rotbarta..?
Jako, że park przylega do Placu Syntagma, to następne kroki kierujemy właśnie tam. Syntagma to miejsce gdzie krzyżują się dwie linie metra: „2” (czerwona) oraz „3” (niebieska) – tyle pod placem.
PLAC SYNTAGMA (Πλατεία Συντάγματος)
Plac Syntagma w języku greckim znaczy Plac Konstytucji. Na powierzchni natomiast jest to miejsce, gdzie ma swoją siedzibę grecki parlament.
Historia placu, to nie tylko nazwa, ale wręcz historia najnowszej greckiej niepodległości. W 1843 roku Grecy wylegli na ulice walcząc o zachowanie – uzyskanej 11 lat wcześniej – niepodległości. Ówczesny król Otton I – z pochodzenia Bawarczyk – zgodził się na uchwalenie pierwszej greckiej konstytucji. Z tego powodu plac otrzymał nazwę, którą nosi do dnia dzisiejszego.
W czasach współczesnych turyści odwiedzają to miejsce przede wszystkim dla widowiskowej zmiany warty. Ubrani w charakterystyczne uniformy żołnierze dokonują tego w sposób bezsprzecznie pozostający w pamięci.
Grecka wojskowa formacja reprezentacyjna (gwardia prezydencka), zwie się EWZONI. Charakterystyczne dla stroju są plisowane spódniczki. Szkoci mają tradycyjne kilty, natomiast Grecy (i inne nacje bałkańskie) mają swoje fustanelle, taka jest bowiem ich nazwa. Inną ciekawostką jest fakt, iż spódniczki mają 400 plis – na znak 400 lat tureckiej okupacji. Ponadto: skórzane pasy, czapki na wzór turecki, getry z pomponami i ozdobne trzewiki (chodaki) zwane chyba „caruchi”. Zmiana warty to spektakl z pogranicza groteski. Przede wszystkim specjalny chód, lecz nie tylko – cały sposób poruszania się zmiany, komend sprawia, że obserwator czuje się jakby był w teatrze, a żołnierze byli aktorami grającymi swoje przedstawienie.
Plac Syntagma to również początek, wiodącej w dół – aż do Monastiraki – handlowej ulicy Mitropoleos. Ta ulica oraz pobliskie jak również równoległe do niej uliczki to istny raj dla shoppingowców.
Popołudnie spędzamy przy kawie w jednej z kafejek na Place planując atrakcje na następny dzień pobytu. Grecy bez kawy nie wyobrażają sobie dnia, ale nie dziwię się im. Ich kawa w niezliczonych odmianach jest naprawdę pyszna. Nie jestem wielkim fanem kawy, nie pijam jej codziennie, ale w dwóch krajach nie wyobrażam sobie jej nie spróbować. Pierwszym są Włochy, drugim jest Grecja.
Wracając do hotelu odwiedzamy jeszcze jedne ze starożytnych ruin – KERAMEIKOS.
Wieczorem dociera do nas informacja o zamknięciu ruchu powietrznego nad Polską. Czyżby klątwa 13. grudnia? Kolacja zakrapiana winem sprawia, że wymyślamy sposoby na ściągnięcie z Polski naszych kotów gdybyśmy mieli zostać na greckiej ziemi. Czujemy, że odnaleźlibyśmy się w ateńskich realiach doskonale. Dwie godziny później ruch lotniczy jest przywrócony, za dwa dni wrócimy do naszego domku i zwierzaków.
Przedostatni dzień zwiedzania poświęcamy na „wspinaczkę na wzgórze Likavitos oraz ostatni ze starożytnych zabytków – Agorę Ateńską z przyległymi budowlami.
AGORA ATEŃSKA (Αρχαία Αγορά της Αθήνας)
Agora Ateńska to największy w czasach starożytnych i najbardziej znany centralny rynek w greckich miastach. Tutaj – u podnóża Akropolu – nie tylko handlowano wszelakimi dobrami, ale też spotykano się towarzysko czy też prowadzono publiczny dyskurs w sprawach istotnych dla mieszkańców. Plac był otoczony licznymi zadaszonymi kolumnadami zwanymi „stoa”. Przez wiele lat służyły starożytnym mieszkańców, później została praktycznie zniszczona przez Herulów w 276 roku n.e. i stopniowa zabudowywana. Dopiero w latach 60-tych XX wieku rozpoczęto prace archeologiczne, które doprowadziły do jej obecnego kształtu.
Co grecka agora ma wspólnego w najnowszą historią Polski..? Otóż, w odbudowanym portyku zwanym – STOLA ATTALOSA – miało miejsce roku podpisanie traktatu ateńskiego. Traktat ten rozszerzał Unię Europejską od 1. maja 2004 roku o 10 nowych państw, w tym Polskę.
W stoi Attalosa mieści się też Muzeum Agory z licznymi eksponatami pochodzącymi z prac archeologicznych.
Przez grecką agorę wiedzie droga Panatenajska, być może podążamy właśnie szlakiem, którym przechadzał się Perykles.., albo Sofokles.., albo Fidiasz. Kto wie…
Spacerując wśród ruin trafiamy nie tylko na te starożytne, ale też odnajdujemy budowle romańskie, jak na przykład malowniczy Kościół Świętego Apostoła.
Wracając w kierunku Kermaejkos odwiedzamy jeszcze HEFAJSTEJON – poświęcony oczywiście Hefajstosowi – bogowi ognia, kowali i złotników. Ta wybudowana w stylu doryckim budowla przetrwała wieki, pełniła również funkcję kościoła pod wezwaniem św. Jerzego.
Osmanowie, gdy zajęli Ateny, postanowili „przerobić” Hefajstejon na materiał budowlany. Rozbiórkę wstrzymał sułtan Mehmed IV. Ten sam, którego wojska pokonał 23 lata później w bitwie pod Wiedniem Jan III Sobieski.
LIKAVITOS (LYCABETTUS)
To najwyższe ateńskie wzgórze pierwszy raz dostrzegłem zwiedzając Akropol. Wtedy w mojej głowie zakiełkowała myśl, że muszę „zdobyć” ten liczący 277 m.n.p.m. szczyt. Wapienna góra, której nazwa nawiązuje do zamieszkujących ją według legend wilków, zbudowana jest z szarych łupków oraz wapieni.
Po drodze, przy ulicy Skoufa, odwiedzamy niewielki, urokliwy prawosławny kościółek.
Na wzgórze można dostać się taksówką, lecz prawdziwi zdobywcy gór gardzą takimi udogodnieniami. Własne nogi niosą nas wśród rosnących wzdłuż szlaku kaktusowatych opuncji. Można poczuć się prawie jak w Meksyku.
Widok z góry wart jest tych 40-45 minut wspinaczki. Przepiękna panorama Aten wynagrodzi ten trud. Południowy widok sięga aż do brzegów morza w Pireusie.
Na zachodzie, a może południowym zachodzie ujrzycie Akropol.
Zresztą każda ze stron świata oferuje przepiękną panoramę. Wyobrażam sobie, jak pięknie musi tu być o zachodzie słońca. U Waszych stóp odnajdziecie białe miasto. Taka biała dzielnica (co prawda w stylu bauhaus) w Tel Avivie została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO; tutaj macie ją zmultiplikowaną po sam horyzont.
Na szczycie znajdziecie też miniaturowy kościółek – jak ktoś oglądał film MAMMA MIA, to wie o czym mówię. Typowa sprawa – w Grecji prawie każda górka ma swoją kapliczkę.
Mają mikroskopijne, wręcz klaustrofobiczne wnętrza, aczkolwiek całkowicie urokliwe i skromne. Niekoniecznie złote, a na pewno skromne.
Jesteśmy w dosyć niespokojnym dla Grecji okresie – kryzys sprawił, że większa część populacji po prostu zbiedniała. Politycy (i statystycy) powiedzieliby, że „uległa obniżeniu stopa życiowa”. Demonstracje niezadowolonych z tej sytuacji poszczególnych grup zawodowych są na porządku dziennym. Trafiamy więc i na ten kawałek greckiej historii.
Następnego dnia z żalem opuszczamy Ateny. Za niecałe trzy godziny wylądujemy na WMI. Będzie szaro i zimno, ale przed nami polskie święta, które w 2016 roku zorganizujemy dla całej rodziny.
Ateny – miasto, które można kochać lub nienawidzić. Jedno jest pewne – nie da się wobec niego przejść obojętnie. W końcu to starożytna kolebka naszej cywilizacji. Miejsce, gdzie narodziła się demokracja – „najgorszy ustrój, ale lepszego nie wymyślono”. W dniu dzisiejszym miasto olbrzymich kontrastów. Tutaj starożytna historia łączy się i przeplata ze współczesną sytuacją, w jakiej znalazła się Grecja. Każdy znajdzie w tym mieście coś dla siebie.
Miłośnicy historii (głównie tej B.C.) zatracą się wręcz w orgazmie. Odbudowane, liczne starożytne zabytki, odkopane ruiny ateńskich budowli – nie ma chwili, żeby do ludzkiego umysłu nie wracały lekcje historii.
Położenie stanowi o nie mniej o pięknie miasta. Liczne wzgórza, bliskość morza, łagodny, śródziemnomorski klimat – czego chcieć więcej..?
Jeszcze jedna rzecz – kuchnia! Grecka kuchnia, również ateńska ma do zaoferowania wszystko to, co lokalna tradycja ma najlepszego. Wino – o tym nie trzeba nikogo (z pijących) przekonywać. Moussaka, kofte, jagnięcia i baranina na tysiąc sposobów (prawie jak dorsz w Lizbonie), choriatiki, tzatziki, feta, frutti di mare… Można wymieniać godzinami. Dla wielbicieli kawy – eden!
Poczuliśmy grecką gościnność, ale też turystyczną komercję. W hotelu mieliśmy wspaniałe śniadania i sympatyczną obsługę, ale z drugiej strony pokoje, które były… nadgryzione zębem czasu. Podobnie jak całe kwartały greckich budynków.
Po prostu kontrasty jakich wiele we współczesnym świecie. Jeśli ktoś wcześniej zamknął się w ***** all-inclusive na Krecie, to Ateny zwiedzane na własną rękę prawdopodobnie nie przypadną mu do gustu. Wszyscy inni powinni powiedzieć: „Jeszcze tu wrócimy”.
INFORMACJE PRAKTYCZNE:
- Metro na trasie centrum Aten – lotnisko ATH obsługuje linia nr „3” (niebieska). Dojedziecie tą linią do głównych stacji przesiadkowych takich jak Syntagma oraz Monastiraki. Bilet na trasie lotnisko – centrum to koszt 8 EUR, ale są też bilety 2-osobowe (14 EUR) oraz 3-osobowe (20 EUR). Czas dojazdu z placu Syntagma – ok. 40 minut.
- !Uwaga! – nie każdy skład linii nr „3” jedzie na lotnisko. Generalnie metro na ATH jeździ co 30 minut. Składy, które jeżdżą na lotnisko są czytelnie oznaczone. Gdyby zdarzyło się Wam jednak wsiąść w inny wagon – wystarczy jechać do ostatniej stacji. Następnie wysiąść i czekać na skład jadący na lotnisko – no stress.
- Najbardziej optymalną formą zwiedzania będzie nabycie karnetu, który umożliwia wstęp na większość starożytnych budowli. Bilet taki kosztuje ok. 30 EUR, ale zapewni wstęp do wszystkich najważniejszych atrakcji. Zobaczycie: Akropol, Agorę ateńską z muzeum, Kerameikos z muzeum archeologicznym, bibliotekę Hadriana, świątynię Zeusa Olimpijskiego oraz agora rzymską. Karnet zachowuje ważność przez 5 dni, więc zwiedzanie nie wymaga pośpiechu.
- Godziny otwarcia niektórych budowli antycznych mogą zadziwiać – np. Biblioteka Hadriana poza sezonem czynna jest do godziny 15.00. Dla miłośników zwiedzania ateńskich ruin proponuję więc zapoznać się szczegółowo z time-shedule. Znajdziecie go między innymi na bilecie do tych atrakcji.
- Jeśli przyjdzie czas na kawę po zejściu z Akropolu to tylko Vryssaki Βρυσάκι przy ulicy Vrisakiou 17.
- Z centrum Aten do Pireusu można przede wszystkim dojechać „zieloną” linią metra – podróż z placu Omonia trwa około 20 minut.
- Drugim sposobem na dotarcie do nadmorskiego wybrzeża (Palaio Faliro) jest tramwaj z placu Syntagma – linia nr 4 oraz linia nr 5. Podróż trwa około 30 minut.
- Stadion Pananatejski zbudowano, a później odbudowano z marmuru pentelickiego. Złoża tego marmuru pochodzą ze wzgórz Pantelikonu nieopodal Aten. Wejściówki na Kallimarmaro kosztują 5 EUR za osobę dorosłą.
- Zmianę warty honorowej można obejrzeć codziennie o każdej pełnej godzinie przed parlamentem na Placu Syntagma. Jeśli się spóźnicie – nie martwcie się – 15 minut później przed Pałacem Prezydenckim na pobliskiej ulicy Irodou Atikou można obejrzeć ten sam spektakl.
- Większość ateńskich autobusów ma zainstalowane ekrany z nawigacją dla pasażerów informujący o nie tylko o przystankach, ale też pokazujący na mapie trasę oraz pogodę dla Aten.
- Pod szczytem Likavitos znajdziecie knajpkę z fantastycznym widokiem. Ceny nie rzucają na kolana, jak na wieży Eiffla, więc warto się zatrzymać i wypić choćby kawę rozkoszując się widokiem.
- Zamawiając kawę pamiętajcie – tam nie ma kawy po turecku – tam jest kawa po grecku (elliniko). Niby to samo, ale czy na pewno..?
